10/05/2014

"Czym są i z czym wiążą się działania strażnicze"- relacja z warsztatów

 
25 września w siedzibie Fundacji im. Stefana Batorego w Warszawie odbyły się warsztaty skierowane do organizacji strażniczych których wnioski o dotację przeszły do II etapu konkursu grantowego w ramach programu Obywatele dla Demokracji. Celem spotkania było powtórzenie i rozwinięcie wiedzy w zakresie monitoringu oraz działań strażniczych. Podczas spotkania zostały omówione następujące tematy:

* kontrola obywatelska
* interes publiczny
* działania strażnicze w tym prawo i etyka w działaniach strażniczych
* metody prowadzenia działań strażniczych i monitoringu
* rzecznictwo w działaniach strażniczych
* przykłady działań strażniczych

Spotkanie miało charakter zamknięty i było skierowane tylko do przedstawicieli organizacji, które składały wnioski w ramach programu Obywatele dla Demokracji, a ich wnioski nie zostały dofinansowane.

Zajęcia prowadziła pani Edyta Walkiewicz, specjalistka ds. monitoringu i wieloletnia trenerka działań strażniczych współpracująca min. z Helsińską Fundacją Praw Człowieka i Stowarzyszeniem Sieć Obywatelska- Watchdog Polska .

Spotkanie rozpoczęło się od zapoznania przedstawicieli organizacji przybyłych na warsztaty. Poprzez dobranie się w pary przeprowadzające między sobą krótki wywiad- zaprezentowano ogólnikowe informacje o uczestniczących w spotkaniu organizacjach, ich celach statutowych, doświadczeniach, również w zakresie działań strażniczych.

Organizacje zaproszone na warsztaty prezentowały różnorodne dziedziny działalności społecznej.
Była organizacja zajmująca się upowszechnianiem  kultury przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Działania organizacji dotyczyły promocji samej kultury ale też monitoringu instytucji odpowiedzialnych za jej propagowanie.
Pojawiła się również organizacja która postawiła sobie za cel badanie zasad stanowienia prawa i jego wdrażania w administracji pod kątem cyfryzacji instytucji publicznych. Działania tej organizacji były ukierunkowane na kontrolę jakości przygotowania prawa na którego podstawie buduje się współczesną informatyzację administracji.
Uczestnikiem spotkania byli też przedstawiciele samej Fundacji im. Stefana Batorego. Przedstawiciel Fundacji specjalizował się w wspieraniu organizacji pozarządowych na Białorusi pod kątem grantów pieniężnych. Wspieraniu organizacji które pośredniczą i wspierają obywateli Białorusi w sytuacjach związanych z zawiłościami prawa, sądownictwem, wyrokami administracyjnymi.
Inna organizacja przybyła na spotkanie wyspecjalizowała się w badaniu jakości usług medycznych. Problematyka rozwijała się w wąskim zakresie jakości usług medycznych świadczonych przez małe gabinety medyczne oraz na opracowaniu mechanizmu reagowania który mógłby być wykorzystany przez pacjentów, beneficjentów usług medycznych. Celem zasadniczym w tak postawionym problemie było przekazanie pacjentom narzędzia kontroli jakości usług medycznych.
Kolejna organizacja skupiła się na badaniach nad Wspólnotą Europejską. Nie mając dotychczas doświadczenia w działaniach strażniczych realizowała projekty edukacyjne związane z integracją europejską, opiniowaniu ustaw i regulacji prawnych dotyczących nauki i transferu technologii.
Wśród organizacji podejmujących zagadnienia środowiska naturalnego pojawiła się fundacja realizująca projekty dotyczące kontroli instytucji publicznych odpowiedzialnych za stan ochrony przyrody- Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska, Nadleśnictw. Doświadczenia organizacji dotyczą partycypacji publicznej, angażowania społeczeństwa w monitoring, udostępniania informacji publicznej. W planach ma przeprowadzenie projektu kontroli prawnej i obywatelskiej inwestycji oddziałujących na środowisko.
Nie zabrakło organizacji zajmującej się problematyką rodzin wielodzietnych. Za swój priorytet stawia poprawę wizerunku rodziny wielodzietnej oraz pośrednictwo w finansowaniu rodzin wielodzitnych.
Pokrewnymi działaniami, również społecznymi zajmuje się kolejna organizacja. Wspieranie osób niepełnosprawnych, poruszanie problematyki ich zatrudnienia. Organizacja skupia się na badaniu nieprawidłowości  w funkcjonowaniu mechanizmu wsparcia w zakresie finansowania pracodawców, opisywaniu przypadków nieprawidłowości.
Pojawiła się organizacja przyglądająca procesowi wdrażania odnawialnych źródeł energii, pozwoleń na budowę, wykrywaniu działań wykonywanych bez wymaganych pozwoleń.
Inna organizacja skupiała się na budowaniu współpracy samorządów i ngo, sprawdzaniu jak ta współpraca wygląda na poziomie gminy i powiatu, co ciekawe również w zakresie planowania budżetu.
Byli też przedstawiciele organizacji kontrolującej funkcjonowanie ustawy o udostępnianiu informacji publicznej.
Wśród uczestników pojawili się przedstawiciele organizacji prowadzącej działania strażnicze w zakresie polityki antydyskryminacyjnej, obsługi osób będących ofiarami przestępstw, kontrolującej funkcjonowanie Ośrodków Pomocy Ofiar Przestępstw, Ośrodków Interwencji Kryzysowej.
Wśród organizacji podejmujących zagadnienia przyrodnicze była też jedna która szczególną uwagę w swoich działaniach zwraca na jakość zieleni miejskiej oraz realizacji gospodarki odpadami oraz organizacja podejmująca działania dotyczące edukacji ekologicznej, globalnej, kontroli społecznej i badań środowiska naturalnego.


Na początku warsztatów prowadzący zaproponował wyciągnięcie oczekiwań stawianych przez uczesników wobec spotkania. Padły następujące propozycje:

* szczegółowa definicja działań strażniczych  z przykładami.
* dobre praktyki w wywieraniu wpływu
* metody które są skuteczne, przybliżają nas do realizacji celu
* jakie efekty działań strażniczych mają być mierzalne
* innowacyjność projektu
* badania a działania strażnicze- różnice
* zdefiniowanie grupy, celu działań strażniczych
* jak zachować nasze prawa w stosunku do organizacji publicznych
* prowadzenie skutecznego monitoringu według przyjętego planu


Prowadzący z racji ograniczeń czasowych wyselekcjonował wybrane z nich:

1) Definicja działań strazniczych
2) Metody skutecznego wpływu na instytucje
3) Efekty działań. Mierzalność
4) Innowacyjność projektu
5) Etyka w działaniach strażniczych

Poprawa funkcjonowania jednostki kontrolowanej

Jednym z pierwszych i bardzo ważnych stwierdzeń jakie padło na spotkaniu to te odnoszące się do samej jednostki kontrolowanej. Otóż działania strażnicze to między innymi wspieranie jednostki kontrolowanej w tym żeby mogła funkcjonować lepiej. Kontrola obywatelska ma dotyczyć samej kontroli ale jednocześnie ma służyć wzmacnianiu podległej jednostki. Muszą być ukierunkowane na pewną zmianę, nie mogą kończyć się na zbieraniu informacji oraz wytykaniu punktów konfliktowych. Należy przyglądać się instytucji publicznej, odnajdywać wszelkie przejawy jej funkcjonowania, i to zarówno te korzystne jak i niekorzystne oraz postawić sobie za cel zmianę zaistniałej sytuacji.


 
Prowadzący nakreślił zasady działań monitorujących:

a) Otwartość- należy zbierać informacje o jednostce kontrolowanej w takim zakresie by uzyskać obiektywny obraz rzeczywistości zdiagnozowanego problemu.

b) Obiektywność- pokazywanie pełnego obrazu funkcjonowania jadnostki

c) Działalność dla dobra wspólnego- należy pokazać że zajmując się daną kwestią zyskujemy nie tylko my ale też inni)

d) Jakość- należy wiedzieć czy instytucja kontrolowana była wcześniej przygotowana na nasze działania czy funkcjonuje tak na co dzień) Należy weryfikować dane z różnych źródeł

e) Rzetelność- informacje powinny być uzyskane przynajmniej z dwóch źródeł

Monitoring

Monitoring nie jest niezbędny do działań strażniczych. Bywa tak, że zasoby wiedzy o skali problemu są dostępne od ręki, czasem jednak badania są potrzebne. Nie można jednak zatrzymać się na samych badaniach i zbieraniu informacji do szuflady.  Należy założyć że jeśli coś funkcjonuje nie prawidłowo, to po wprowadzeniu zmiany zacznie funkcjonować dobrze lub przynajmniej lepiej.
Monitoring jest podstawą do wdrożenia działań strażniczych. Służy pozyskaniu danych do przeprowadzenia analizy. Monitoring to działania zaplanowane z określonym jasno celem. Należy wiedzieć na jakim terenie chcemy działać. Czasem warto wybrać mniejszy fragment problemu a nie całość zagadnienia gdyż trzeba brać pod uwagę ograniczone zasoby własne organizacji, czas trwania projektu oraz rzeczywiste, możliwe do zrealizowania mierzalne efekty.

Funkcje monitoringu

a) Poznawcza- jest to gromadzenie wiedzy o tym jaki jest charakter problemu i jego zasięg
b) Pomocnicza- pozyskujemy twarde dane by przekonać osoby lub instytucje że warto się zająć zdiagnozowanym przez nas problemem

Monitoring ma wykazać że nie zajęcie się danym problemem może przynieść pewne negatywne konsekwencje

Cel działań strażniczych

Celem działań strażniczych jest wywołanie pozytywnej zmiany a uzyskane wyniki powinny dać się wykorzystać w przyszłości. Pokazanie jednostce kontrolowanej że wprowadzenie innych metod funkcjonowania  może przynieść pozytywne efekty- jest tutaj bardzo istotne.

Standardy 

Należy porównać uzyskane dane monitoringowe z krajowym obowiązującym standardem lub innym, tak by mieć twarde argumenty i uzyskać pełny obraz odstępstw od ogólnie przyjętych norm


Problemy do analizy

W dalszej części warsztatów prowadzący zlecił nakreślenie problemów jakie zostały zawarte w ich wnioskach o dotację tak by na ich podstawie zbudować schematy działań strażniczych.
Uczestnicy spotkania zdefiniowali następujące zagadnienia po czym przystąpili do ich opracowania i prezentacji. Nie obyło się bez "burzy mózgów":

1) Kontrola poprawności procesu leczniczego.

Problem dotyczył faktu iż małe jednostki medyczne nie są sprawdzane pod kątem jakości usług medycznych. Należy sprawdzić czy procedura lecznicza jest prawidłowa. Przy czym ważne jest określenie tego czy na chwilę obecną istnieje już jakaś kontrola. Jeśli tak to czemu nie funkcjonuje prawidłowo.

2)Drift z respondentami

W jaki sposób będąc rzecznikiem danej grupy społecznej nie wchodzić w sieć powiązań i "prywaty"

3)Łamanie prawa dostępu do informacji publicznej

4)Nierealizowanie przepisów ochrony środowiska

Sprawa dotyczyła gospodarki leśnej oraz obszarów Natura 2000

5)Naruszenie praw człowieka w instytucjach publicznych
 


Dobry wniosek o dotację na działania strażnicze

To przede wszystkim opisanie problemu i działania ukierunkowane na usunięcie przynajmniej jednej
z przyczyn, dzięki czemu jest szansa że strukturalnie coś się zmieni         

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz